NHỮNG TIẾN BỘ MỚI TRONG CHẨN ĐOÁN TÁO BÓN
THS. NGUYỄN NGỌC ĐAN
- KHÁI NIỆM CHUNG VÀ CHẨN ĐOÁN TÁO BÓN
- Một số khái niệm về táo bón
- Táo bón là tình trạng đi đại tiện khó khăn, nhiều ngày mới đi một lần, mỗi lần đại tiện phải rặn nhiều, phải vận dụng nhiều cơ thành bụng và cơ hoành để tống phân ra ngoài. Phân rắn thành cục, mật độ cứng có thể dính theo máu tươi do cọ xát vào niêm mạc hậu môn, có khi dính theo những chất nhầy của đại tràng, trực tràng.
- Táo bón là một trong những vấn đề sức khoẻ phổ biến nhất. Khoảng 12% người trên toàn thế giới bị táo bón tự xác định được. Táo bón có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh đến người cao tuổi. Tỷ lệ mắc táo bón tăng theo tuổi, với 30-40% của những người trên 65 tuổi.
- Táo bón là triệu chứng thường gặp, có thể đứng đơn độc thành một bệnh (táo bón chức năng) hoặc là một triệu chứng trong các bệnh lý khác (ung thư đại tràng, suy giáp trạng…). Táo bón kéo dài làm ảnh hưởng chất lượng sống, gây tình trạng lệ thuộc vào thuốc nhuận tràng, là yếu tố thuận lợi gây ra một số bệnh như: trĩ, nứt hậu môn, sa trực tràng, thậm chí là ung thư đại trực tràng.
- Trên thực tế có rất nhiều người bị táo bón, nhưng phần lớn tự điều trị cho mình. Thông thường, họ tự mua thuốc bơm hậu môn, thuốc uống nhuận tràng trường kỳ. Sau một thời gian, người bệnh bị nhờn thuốc và phải tăng liều sử dụng hằng ngày mới “giải quyết” được. Việc tự điều trị này rất nguy hiểm vì có thể gây rối loạn dinh dưỡng hoặc rối loạn nước và điện giải trong cơ thể, thậm chí nhiều trường hợp táo bón chỉ là triệu chứng của các bệnh lý khác: ung thư đại trực tràng, phình đại trực tràng bẩm sinh…Do đó cần đến khám tại các bác sỹ chuyên khoa để điều trị hiệu quả
- Chẩn đoán táo bón: Cần nghĩ đến táo bón và đi khám chuyên khoa khi có các dấu hiệu sau:
+ Đại tiện ít hơn 3 lần trong 1 tuần.
+ Phải gắng sức rặn mạnh khi đại tiện, làm cho thời gian đại tiện kéo dài
+ Phân cứng hoặc thành cục.
+ Cảm giác đại tiện xong vẫn không hết phân
+ Bệnh nhân phải dùng các biện pháp hỗ trợ để cho phân ra: dùng tay lấy phân ra, dung thuốc thụt, thuốc nhuận tràng…
Hình 1. Các hình thái khối phân trong táo bón
- CÁC PHƯƠNG PHÁP MỚI TRONG CHẨN ĐOÁN TÁO BÓN
- Để điều trị Táo bón có kết quả tốt và ổn định lâu dài Cần:
- Chẩn đoán chính xác táo bón: Khẳng định bệnh nhân có bi táo bón hay không
- Chẩn đoán được nguyên nhân cụ thể gây ra táo bón: do giảm nhu động đại tràng, do chế độ ăn uống sinh hoạt, do các rối loạn vận động ở vùng hậu môn trực tràng, do khối u, do viêm nhiễm….
- Hiện nay với sự phát triển khoa học kỹ thuật đã cho ra đời nhiều phương pháp thăm dò hiện đại cho phép chẩn đoán chính xác táo bón từ đó có phương án điều trị hiệu quả theo nguyên nhân
- Một số phương pháp mới trong chẩn đoán:
- Nội soi đại trực tràng
- Chụp cộng hưởng từ sàn chậu động 3 Tesla, chụp cắt lớp vi tính 256 dãy
- Hệ thống Đo áp lực hậu môn trực tràng
- Đo thời gian lưu thông đại tràng
- Đo đánh giá cảm giác trực tràng
- Phản xạ tống bóng qua hậu môn
- Nội soi đại trực tràng:
- Là kỹ thuật đưa ống nội soi dây mềm vào bên trong đại tràng, ở đầu ống soi có gắn camera để quan sát rõ ràng bên trong niêm mạc đại tràng, phát hiện những tổn thương
- Nội soi đại tràng giúp bác sĩ phát hiện những bất thường như viêm loét đại tràng, các polyp, khối u lành tính hay ác tính, các tổn thương đại tràng bị chảy máu
- Khi phát hiện các bất thường, bác sĩ có thể tiến hành các can thiệp như: Sinh thiết lấy mẫu bệnh phẩm chẩn đoán mức độ biến đổi tế bào, chẩn đoán chính xác ung thư, qua nội soi các bác sĩ có thể can thiệp cầm máu (nếu đang chảy máu) hoặc cắt polyp để tránh polyp chảy máu, ung thư hóa.
Hình 2: Nội soi đại tràng giúp phát hiện các thương tổn trong lòng ruột
- Chụp cộng hưởng từ động học sàn chậu
- Là kỹ thuật chụp cộng hưởng từ đặc biệt, giúp đánh giá quá trình tống phân khi đại tiện để chẩn đoán các bệnh lý sàn chậu cũng như các nguyên nhân gây ra táo bón
- Chụp cộng hưởng từ động học sàn chậu cho phép chẩn đoán rất tốt một số bệnh lý như: các chứng sa sinh dục, sa bàng quang, niệu đạo, rối loạn gây tắc nghẽn đường thoát phân không do u, bệnh lý sa trực tràng, bệnh rectocele, mất tự chủ hậu môn
Hình 3: Chụp cộng hưởng từ động học sàn chậu
- Đo thời gian lưu thông đại tràng
- Là kỹ thuật giúp đánh giá tốc độ lưu thông của phân ở đại tràng và trực tràng
- Kỹ thuật: Bệnh nhân sẽ được uống một viên thuốc trong có nhiều vòng cản quang nhỏ, sau đó chụp Xquang bụng sau 3- 5 ngày. Dựa vào sự phân bố các vòng cản quang trong đại- trực tràng để chẩn đoán táo bón và nguyên nhân gây ra táo bón từ đó có phương pháp điều trị hiệu quả, phù hợp với từng nguyên nhân
a b c
Hình 4: Đo thời gian lưu thông đại tràng:
a: Bình thường; b: táo bón do giảm nhu động đại tràng; c: táo bón đầu tận
- Đo áp lực hậu môn trực tràng
- Đo áp lực hậu môn trực tràng là phương pháp thăm dò giúp đánh giá áp lực trong lòng trực tràng và ống hậu môn
- Phương pháp này cho phép bác sỹ biết được áp lực của bóng trực tràng, áp lực cơ thắt hậu môn và phản xạ hậu môn- trực tràng
- Được chỉ định cho các trường hợp táo bón mạn tính, đại tiện mất tự chủ, đại tiện khó để tìm nguyên nhân từ đó có phương pháp điều trị phù hợp
Hình 5: Hệ thống đo áp lực hậu môn trực tràng tại TT kỹ thuật cao và tiêu hoá Hà Nội- BV Xanh Pôn
- Đo cảm giác trực tràng
- Là phương pháp thăm dò giúp đánh giá cảm giác của bóng trực tràng, qua đó giúp chẩn đoán được các trường hợp táo bón do giảm cảm giác trực tràng
- Kỹ thuật: một quả bóng nhỏ sẽ được đặt vào trực tràng và bơm căng dần, thể tích quả bóng được ghi lại ở các nghưỡng: thể tích làm cho bệnh nhân có cảm giác, thể tích gây cảm giác buồn đại tiện và thể tích tối đa bệnh nhân có thẻ chịu được
hình 6: Bóng đo cảm giác trực tràng
- Trung tâm kỹ thuật cao và tiêu hoá Hà Nội – Bệnh viên Xanh Pôn được trang bị đầy đủ các phương tiện trang thiết bị mới nhất trong chẩn đoán và điều trị táo bón, cùng đội ngũ bác sỹ chuyên khoa, đã từng tu nghiệp nước ngoài, qua đó có thể chẩn đoán chính xác táo bón cũng như các nguyên nhân gây táo bón, vì vậy điều trị táo bón sẽ đạt kết quả tốt và bền vững
MỌI THẮC MẮC XIN LIÊN HỆ:
- Ths: Nguyễn Ngọc Đan- ĐT: 0984.899.885 ( Zalo; Viber)
- Web: benhhaumon.vn
- Youtube: Bác sĩ Đan
- Facebook: https://www.facebook.com/benhlytieuhoa/
